Afbeelding: oorsprong van diamant – Alrosa nanotechnologie programma

De invasie van Rusland in Oekraïne is een ander bepalend moment voor de diamantsector, want de definitie van de oorsprong van diamant wordt nog belangrijker.
Op 11 maart verbood de Amerikaanse regering de invoer van Russische diamanten. De sancties gelden voor ruwe diamant uit Rusland en voor stenen die in dat land zijn geslepen. Ze gelden niet voor goederen die in Rusland zijn gedolven en elders geslepen, wat het grootste deel van het Russische aanbod uitmaakt.

Het meest extreme scenario zou een verbod zijn geweest op alle diamanten van Russische oorsprong, ongeacht waar zij zijn vervaardigd. Een dergelijke maatregel kan nog steeds worden genomen, waarschuwde het Jewelers Vigilance Committee (JVC), waardoor naar schatting 28% van de wereldwijde voorraden zou worden afgesneden. Het feit dat geslepen Russische ruwe edelstenen nog steeds legaal in de VS kunnen worden ingevoerd, biedt de bedrijfstak een reddingslijn – of maas in de wet – om dat gevolg te voorkomen.

Velen hebben begrijpelijkerwijs opgeroepen tot een algehele boycot van alle Russische diamanten, of om ze te bestempelen als conflict- of bloeddiamanten. Alrosa – ’s werelds grootste producent van ruwe diamanten in volume, die het grootste deel van de Russische productie voor zijn rekening neemt – is immers voor 33% in handen van de Russische regering, die het initiatief tot de oorlog heeft genomen.

Volgens de klassieke definitie kunnen deze goederen echter niet als conflictdiamanten worden bestempeld omdat zij geen rebellenbeweging financieren die in een burgeroorlog verwikkeld is. Zij zijn ook niet besmeurd met martelingen of schendingen van de mensenrechten op een mijnterrein.

Voorlopig worden de diamanten gewoon gesanctioneerd in de VS. Maar de crisis vormt zeker een ethisch dilemma voor de branche.

Daarom wordt de aandacht gevestigd op de traceerbaarheidsinspanningen die de sector de laatste jaren heeft geleverd en op het belang van de mogelijkheid om een diamant in alle stadia van zijn traject van mijn tot markt te kunnen volgen. Dit zou de oorsprong van diamant duidelijker moeten maken.

De programma’s proberen te beginnen bij de mijn of het land waar de ruwe wordt gewonnen, terwijl de sancties rekening houden met een “ingrijpende transformatie”, wat betekent dat de bron de plaats wordt waar de diamant zijn vorm verandert van ruw naar geslepen.

Uitdagingen inzake traceerbaarheid en de juiste oorsprong van diamant

Hoewel blockchain-technologie het gemakkelijker heeft gemaakt om transacties tussen verschillende stadia van de pijplijn te traceren, is geen enkel systeem onfeilbaar.

De Beers, het Gemological Institute of America (GIA) en Sarine Technologies behoren tot de belangrijkste spelers die programma’s hebben ontwikkeld – net als Alrosa. Vorig jaar introduceerde de Russische mijnwerker zijn herkomstprogramma om zijn productie met behulp van nanotechnologie te traceren. Het strekt Alrosa tot eer dat het zich het meest open heeft gesteld voor het idee van geavanceerde diamanttracering, door ruw materiaal te leveren voor zowel het GIA- als het Sarine-programma, en door zich aan te sluiten bij het Tracr-platform van De Beers in zijn beginfase.

Het versnipperde karakter van de inspanningen van de sector is wellicht noodzakelijk omdat het, althans in het geval van De Beers, betere mogelijkheden biedt voor branding. Een gecentraliseerd traceerbaarheidsplatform, wat het oorspronkelijke doel van Tracr was, zou ook logistieke en vertrouwenskwesties creëren met betrekking tot wie toegang heeft tot de gegevens, naast andere obstakels.

Maar de bestaande programma’s bevinden zich in hun beginstadium en hebben hun eigen tekortkomingen.

De bekendste uitdaging komt van De Beers, aangezien het bedrijf de productie van zijn verschillende mijnen in Botswana, Canada, Namibië en Zuid-Afrika samenvoegt, oftewel mengt. Wanneer zichthouders de herkomst van hun De Beers-diamant willen bekendmaken, moeten zij dus verwijzen naar DTC, het programma van de mijnbouwer dat garandeert dat die diamanten op verantwoorde wijze in een van de vier gastlanden zijn verkregen. Het is echter niet mogelijk die productie als De Beers-diamanten op de markt te brengen wegens complicaties in verband met het detailhandelsmerk van het bedrijf. De Beers heeft ook zijn vorig jaar gelanceerde Code of Origin-programma, waarbij het diamanten van deelnemende zichthouders voorziet van een code die aangeeft dat ze ethisch door De Beers zijn gedolven.

Aggregatie vormt dus een struikelblok voor een detailhandelaar die specifieke informatie wil geven over de mijn of het land waar de diamant is gewonnen.

De GIA staat voor een soortgelijke uitdaging met haar Diamond Origin Reports. Het programma van de GIA ontvangt gegevens van de eigen analyse van ruwe diamant door het laboratorium voordat deze wordt geslepen. De eigenaar van de ruwe diamant – of dat nu een deelnemende mijn, fabrikant, handelaar of aanbestedingshuis is – stuurt de stenen naar het instituut, dat zich baseert op de door de leverancier verstrekte informatie over de herkomst. Aan de hand van de analyse van de GIA kan vervolgens de herkomst van de geslepen steen worden vastgesteld.

Dat is prima als een mijnwerker de goederen rechtstreeks naar de GIA stuurt. Maar wat gebeurt er als de diamanten meerdere bronnen hebben? Een zichthouder of een aanbestedingshuis zou bijvoorbeeld De Beers-goederen kunnen kopen en die mengen met het aanbod van andere mijnbouwers, en het pakket vervolgens opsturen voor analyse. In dat geval hebben de stenen meerdere bronnen. Het is dan ook bekend dat het GIA-rapport tot zeven mogelijke herkomsten van een geslepen steen in zijn rapport vermeldt.

Sarine beweert dit probleem te hebben opgelost door alleen te werken met mijnwerkers die bereid zijn de diamant op de plaats van de mijn in haar systeem in te scannen, zodat zij de reis van de diamant vanaf het begin kan traceren.

Vraaggestuurd

Sarine beweert ook dat zij de uitdaging eerder benadert vanuit de vraag dan vanuit het aanbod, wellicht in tegenstelling tot de andere programma’s. Zij werkt samen met detailhandelaren om hun duurzaamheidsprogramma’s van onderaf op te bouwen. Dus als een juwelier zoals Boucheron, die in januari haar partnerschap met Sarine aankondigde, een bepaalde hoeveelheid traceerbare inventaris voor een collectie vereist, kan Sarine verwijzen naar haar kanalen die teruggaan tot de mijn.

Natuurlijk heeft elke aanbieder van traceerbaarheid andere overwegingen en biedt hij een andere toegevoegde waarde. De Beers en het GIA vertrouwen op hun machtige merken om garanties te bieden over de levering.

Maar het roept wel de vraag op wat de drijvende kracht is achter de markt voor goederen met een verantwoorde herkomst. Als het de vraag is, zoals Sarine beweert, staat de markt nog in de kinderschoenen en groeit zij slechts geleidelijk. De Ruslandcrisis kan de vraag naar traceerbare goederen een onverwachte impuls hebben gegeven.

De sancties van de VS zijn immers beperkt, zodat juweliers en handelaars zelf moeten beslissen of zij bereid zijn geslepen diamanten te kopen die afkomstig zijn van ruw Russisch materiaal maar elders werden geslepen. Het is aan de handel om hen in staat te stellen zelfverzekerde keuzes te maken met robuuste en duidelijke traceerbaarheidsprogramma’s.

Sommige juweliers in de VS hebben hun standpunt al duidelijk gemaakt. Onmiddellijk na de inval kondigde Brilliant Earth op Twitter aan dat het alle diamanten van Russische oorsprong van zijn site had verwijderd. Als meer juweliers dit voorbeeld volgen, wat te verwachten valt naarmate de oorlog langer duurt, zal de vraag van de detailhandel naar informatie over de herkomst toenemen. Ook de dynamiek van de toeleveringsketen zal verschuiven.

Verkoop gaat door

De sancties weerhouden Alrosa er niet van zijn diamanten te verkopen. De grotere bezorgdheid van de kopers van ruwe diamanten betreft de betaling van de goederen, aangezien het Russische banksysteem van het internationale transfersysteem, Swift, werd gehaald. Vorige week vond echter een veiling van Alrosa plaats, en de goederen werden betaald via banken in Italië en de Verenigde Arabische Emiraten, zo bevestigden marktbronnen.

Het resultaat is dus niet dat bijna 30% van het wereldwijde aanbod wordt afgeknepen, zoals velen vreesden. Dat zou tot tekorten op de markt leiden en de prijzen van het ruw nog verder opdrijven. Als meer juweliers in de VS goederen van Russische oorsprong weigeren, zullen de fabrikanten hun activiteiten dienovereenkomstig moeten aanpassen. Zij zouden die goederen moeten omleiden naar centra en klanten die bereid zijn ze te kopen en de overblijvende diamanten moeten bewaren voor degenen die hun eigen ethisch verbod toepassen. Dit zou de markt opsplitsen, maar het netto-effect op het aanbod zou op lange termijn waarschijnlijk nihil zijn.

Het dilemma van de detailhandel inzake de oorsprong van diamant

De grote test ligt bij de juweliers die voor hun programma’s afhankelijk zijn van de grote hoeveelheid diamanten die Alrosa levert.

Signet Jewelers, bijvoorbeeld, is naar verluidt de grootste koper van piqué (I2- tot I3-klassen) diamanten op de markt en heeft een consistente voorraad nodig voor collecties die in zijn ongeveer 2.800 winkels in vitrines worden uitgestald. Het is onwaarschijnlijk dat zij in haar behoeften kan voorzien zonder Russische goederen.

Hoewel Signet zei dat het sinds het begin van de invasie zijn zakelijke contacten met Russische entiteiten had opgeschort – met inbegrip van Alrosa, waarvan het een contractuele klant is – heeft de juwelier niet verduidelijkt of het nog steeds geslepen goederen inkoopt bij fabrikanten waarvan de ruwe diamant uit Rusland komt.

Een woordvoerder van Signet verwees in plaats daarvan naar het Responsible Sourcing Protocol van het bedrijf, dat wijst op directe aanvoer van ruw, waarbij kopers worden aangespoord aan te dringen op openbaarmakingen verderop in de distributieketen. Het lijkt erop dat de protocollen de bron van de geslepen diamant als Russisch beschouwen, ongeacht waar deze is geslepen – zoals alle traceerbaarheidsprogramma’s in de sector doen.

Signet moedigt zijn leveranciers ook aan alleen zaken te doen met leden van de Responsible Jewellery Council (RJC), waartoe Alrosa nog steeds behoort, ook al heeft de mijnwerker zich uit het bestuur teruggetrokken. Een intrekking van Alrosa’s lidmaatschap van de RJC, waar sommigen om vragen, zou een extra laag toevoegen aan haar overwegingen, samen met die van de rest van de industrie.

Tiffany & Co. moet ook een beslissing nemen. In 2019 is het begonnen met het bekendmaken van de regio van herkomst voor al zijn verlovingsringen. Het vermeldt nog steeds op zijn website dat de meeste van zijn ruwe diamanten uit vijf landen komen – Botswana, Canada, Namibië, Rusland en Zuid-Afrika; met andere woorden, De Beers en Alrosa, van wie zijn productie-eenheid inkoopt. De juwelier staat voor hetzelfde dilemma als Signet voor goederen die niet in eigen huis worden geslepen. Tiffany heeft niet gereageerd op het verzoek van deze column om opheldering over haar beleid. Moedermaatschappij LVMH heeft naar verluidt al haar detailhandelsactiviteiten in Rusland gesloten.

De merken zitten in een lastig parket. Ze hebben de levering nodig, maar kunnen niet riskeren dat hun geloofsbrieven op het gebied van milieu, maatschappij en goed bestuur (ESG) in opspraak komen. Met de hevigheid van de gevechten in Oekraïne neemt ook de kans op kritiek toe als blijkt dat zij diamanten van Russische oorsprong betrekken – vooral als zij terughoudend blijven over de herkomst van hun geslepen diamanten.

Omslagpunt

Natuurlijk zijn er nog veel meer factoren waarmee rekening moet worden gehouden: niet in de laatste plaats het feit dat Russische diamanten honderdduizenden banen in India en elders mogelijk maken. Dat is een ethische kwestie voor degenen die oproepen tot een algeheel verbod. Russische diamanten maken deel uit van een ecosysteem waarvan diamantairs en juweliers in de hele wereld – ook in de VS – afhankelijk zijn voor hun levensonderhoud. Een geringere bevoorrading van Signet zou gemakkelijk kunnen leiden tot een lagere verkoop, wat gevolgen heeft voor alle belanghebbenden, inclusief de werknemers. Maar dat geldt ook voor een negatieve reactie van de consument.

De huidige crisis is een keerpunt in het streven van de bedrijfstak naar verantwoord inkopen. Het kan de sector er zelfs toe aanzetten de nadruk te leggen op de bron van de transformatie in plaats van op de oorsprong – zoals de regering van de VS heeft gedaan. Misschien moet daarover worden gediscussieerd.

Bovendien zou het de sector ertoe kunnen aanzetten zijn aanpak meer te nuanceren. Ondanks al het uitstekende werk dat is verricht om de sector op het punt van duurzaamheid en verantwoorde herkomst op één lijn te brengen, verzandt de sector misschien te veel in de technische details van zijn due-diligence normen. Zoals Brad Brooks-Rubin, de uitgesproken Amerikaanse adviseur van de RJC en voormalig vertegenwoordiger van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken bij het Kimberley-proces, in een blogbijdrage op LinkedIn schreef, zullen consumenten het dilemma begrijpen als bedrijfsleiders eerlijk zijn.

Het is inderdaad beter om openhartig te zijn over zijn besluitvorming. Het is OK om het dilemma bekend te maken. Consumenten waarderen zelfs de mogelijkheid om hun eigen keuze te maken, zoals Brooks-Rubin beweert. Transparantie is goed. Zeker als het gaat om de oorsprong van diamant.

Het gebrek aan duidelijkheid dat de aanpak van de industrie met betrekking tot goederen van Russische oorsprong vertroebelt, zal alleen maar leiden tot meer onzekerheid binnen de handel, die zal overslaan op het consumentenvertrouwen. Dat is een crisis die de sector zich niet kan veroorloven.