Net voor de Russische invasie in Oekraïne bracht diamantmijnexploitant Alrosa (hoofdleverancier van Russische diamanten), voor 33% in handen van de Russische regering, zijn laatste duurzaamheidsrapport uit, waarin wordt gesproken over hulp aan gemeenschappen, respect voor het milieu en prioriteit aan maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Dat klinkt allemaal geweldig, maar wordt overschaduwd door het feit dat één van haar eigenaars zojuist een internationale paria is geworden.

Alrosa heeft lang geprobeerd een “goede speler” te zijn in de diamantsector. Leidinggevenden hadden het over hun positieve sociale impact en liefdadigheidsinspanningen. Ze spraken zelfs over een merk van Russische oorsprong, deels omdat de diamanten “conflictvrij” waren.

Dat zou nu natuurlijk niet meer opgaan. Hoe imagobewust Alrosa ook is en hoezeer het ook beschouwd wil worden als een modern, transparant bedrijf, het hoofd van de 1/3e eigenaar lijkt te genieten van zijn reputatie als een boosaardige dictator. En na de invasie van Oekraïne heeft vrijwel de hele wereld zich gekeerd tegen zowel de Russische president Vladimir Poetin als het land dat hij leidt. Alrosa is niet gespaard gebleven van het wereldwijde tegengeluid.

Russische diamanten boycotten?

De acties van Rusland in Oekraïne hebben tot wijdverbreide afschuw geleid. Amerikaanse bars gieten Russische wodka door de gootsteen en gouverneurs eisen dat Russische producten uit de winkelschappen worden gehaald. En hoewel Russische diamanten tot nu toe weinig aandacht hebben gekregen – en de Russische economie niet evenveel financieren als aardgas – kunnen zij een belangrijke PR- en juridische uitdaging vormen voor de bedrijfstak. Rusland is ook een belangrijke bron van edelstenen, en de op één na grootste producent van goud en platina ter wereld.

In de afgelopen dagen heeft een lange lijst van bedrijven, van Walt Disney tot Netflix en Apple, hun Russische activiteiten stopgezet of ingeperkt. Wat aantoont dat bedrijven zich niet hoeven te schamen als ze zeggen dat ze zaken hebben gedaan met Rusland, want dat hebben zo’n beetje alle grote bedrijven gedaan, en ze vonden dat ze een standpunt moesten innemen.

Dinsdag heeft Jewelers of America een ledenadvies uitgebracht met de waarschuwing dat vanwege “ernstige ethische, reputatie- en juridische risico’s, het leden sterk adviseert om maatregelen te nemen om te stoppen met het kopen of verkopen van diamanten, edelmetalen en/of edelstenen van Russische of Wit-Russische oorsprong.

Zij adviseert juweliers om schriftelijke garanties van leveranciers te krijgen dat zij geen Russische diamanten verkopen, met behulp van instrumenten zoals het Diamond Source Warranty Protocol van de U.S. Jewelry Council.

Op het moment van publicatie lijkt van de grote bedrijven alleen e-tailer Brilliant Earth publiekelijk te hebben gezegd dat het Russische edelstenen terugtrekt. Signet en Tiffany, beide lid van de Alrosa Alliance, hebben niet gereageerd op verzoeken om commentaar.

Russiche diamanten Brilliant Earth

Burgers van de VS, de EU en het VK mogen nog steeds zaken doen met Alrosa, net als met alle andere Russische entiteiten waarvoor geen sancties gelden. De huidige sancties van de VS tegen Alrosa zijn beperkt tot de uitgifte van nieuwe aandelen en obligaties.

Dit gezegd zijnde, zou het voor Amerikaanse bedrijven moeilijk kunnen zijn om voor Russisch ruw te betalen – gezien het grote aantal Russische banken waarvoor sancties gelden – en om goederen te ontvangen, aangezien veel rechtsgebieden nu gesloten zijn voor vliegtuigen en boten die van en naar Rusland gaan.

Als Alrosa nog meer sancties opgelegd krijgt – en de sanctie tegen de CEO is een signaal dat dit het geval zou kunnen zijn – kunnen deze onmiddellijk van kracht worden, wat betekent dat Amerikaanse bedrijven die rechtstreeks met de mijnbouwer te maken hebben, toestemming van het ministerie van Financiën nodig kunnen hebben om contracten te wijzigen.

De EU en Russische diamanten

Russische diamanten vallen niet onder de huidige sancties van de Europese Unie. Ook gespaard: Italiaanse luxegoederen.

Tom Neys, woordvoerder van de Belgische branchevereniging Antwerp World Diamond Centre, noemt dit “verstandig“, omdat de diamanten waarschijnlijk toch wel gekocht zouden worden.

Een sanctie betekent dat je een tegenpartij financieel wil kwetsen, maar dat is niet het geval met Russische diamanten,” zegt hij. “Ze zullen gemakkelijk een andere markt buiten de E.U. vinden om hun diamanten te verkopen als ze dat willen.

Dat is een duidelijke verwijzing naar de aartsrivaal van Antwerpen, Dubai, in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). De VAE worden beschouwd als een hotspot voor Russische financiën en hebben gezegd dat ze “geen partij kiezen” bij deze invasie.

Neys zegt dat hoe langer het conflict voortduurt, hoe meer de Antwerpse handel zal worden getroffen.

De huidige sancties, waarbij banken worden afgesloten van SWIFT, het luchtruim van de E.U. wordt gesloten en vluchten naar Rusland worden opgeschort, zullen nu al een impact hebben op de sector. Dit zijn essentiële onderdelen in de logistiek van de diamantenhandel.

Alles zal afhangen van de toekomstige ontwikkelingen en hoe lang dit conflict nog zal duren,” zegt hij. “Maar dit is niet de prioriteit. De prioriteit is om dit conflict zo snel mogelijk te beëindigen.

Vorige week stuurde Alrosa een zakelijke e-mail naar zijn klanten, die begon met: “We hopen dat de wereldwijde turbulentie geen schade zal toebrengen aan de markten van de diamantindustrie, de bedrijven waarmee we nauwe banden hebben over de hele wereld, of de relaties die we in de loop van de decennia hebben opgebouwd doorheen talrijke crisissen op onze markt.

Hij merkte op dat, hoewel Amerikaanse sancties Alrosa momenteel blokkeren van de Amerikaanse kapitaalmarkten, het over sterke financiële middelen beschikt. Het bedrijf maakte zich geen zorgen over sancties tegen CEO Sergej S. Ivanov, aangezien hij geen activa in de VS heeft. Wat de financiën betreft, “hebben we een gevarieerd aanbod van bankpartners, wat ons in staat stelt om normaal te werken zonder enige vertraging,” zei het.

Een woordvoerder van Alrosa zei dat het “zorgvuldig de nieuwe werkomstandigheden aan het bestuderen is in verband met de opgelegde sancties…. We doen ons best om onze verplichtingen na te komen, zodat hun bedrijven zoals gewoonlijk zouden blijven werken.

Geen business as usual

Totdat deze invasie eindigt, en mogelijk totdat Rusland een ander regime krijgt, is de markt voor Russische diamanten ernstig aangetast, vooral Russische diamanten van een mijnwerker die eigendom is van de regering.

Ja, de handel heeft goederen nodig, hoewel de markt is afgekoeld, deels door de eerder genoemde “wereldwijde gebeurtenissen.” Door ze nu te verkopen, mogelijk tegen prijzen onder de marktprijs, schaadt Alrosa de bedrijfstak die het zegt een warm hart toe te dragen. Klanten zouden niet moeten moeten kiezen tussen hun bedrijf en hun geweten of de wet.

Deze sancties zijn misschien nodig, maar ze zullen nare bijwerkingen hebben. De Russische economie is al lang kwetsbaar, en deze maatregelen zullen zowel binnen als buiten het land onschuldige mensen schade berokkenen. Helaas lijkt het er niet op dat we veel andere opties hebben om deze invasie te stoppen.

Uiteindelijk zijn Vladimir Poetin en zijn handlangers verantwoordelijk voor deze verschrikking, niet het Russische volk, waarvan sommigen hun leven hebben geriskeerd bij het protesteren ertegen. Het is te hopen dat verdere sancties gericht zullen zijn tegen de Russische elite. Volgens Bloomberg kopen sommige rijke Russen luxejuwelen om te voorkomen dat de “waarde van hun spaargeld wegsmelt”.

Alrosa heeft vele malen gesproken over het belang van klantenvertrouwen. De invasie in Oekraïne is op dit moment het grootste probleem in de wereld. De sector wil niet aan de verkeerde kant staan, en er is weinig twijfel over welke kant dat is.

Alrosa heeft gezegd dat zijn diamantvoorraad op een “historisch dieptepunt” staat. Dit is misschien een goed moment om het een tijd op te bouwen.