Ondanks de Amerikaanse sancties steeg de Russische diamantexport na het begin van de oorlog in Oekraïne, volgens de statistieken van het Kimberleyproces (KP) voor de eerste helft van 2022.
Uit de cijfers – die nog niet openbaar zijn gemaakt – blijkt dat Rusland na de invasie van Oekraïne op 24 februari 2022 de diamantuitvoer naar de Europese Unie (waaronder Antwerpen) en naar twee bondgenoten, Armenië en Wit-Rusland, sterk heeft opgevoerd. De uitvoer naar andere landen daalde – en in sommige gevallen, zoals naar de Verenigde Staten, werd hij helemaal stopgezet.
In het tweede kwartaal van 2022 (april tot en met juni) bedroeg de Russische diamantexport van ruwe diamant 1,11 miljard dollar, tegenover 1,01 miljard dollar in het eerste kwartaal van 2022 en 1,09 miljard dollar in het tweede kwartaal van 2021. Deze totalen omvatten zowel edelstenen als industriële diamanten.
Voor het derde en vierde kwartaal van 2022 waren geen gegevens beschikbaar, hoewel de voorlopige cijfers voor het derde kwartaal ook een stijging laten zien, aldus een bron.
De stijging voor Rusland betrof eerder de waarde dan het volume. Het land exporteerde in het tweede kwartaal van 2022 aanzienlijk minder karaat (9,4 miljoen) dan in het tweede kwartaal van 2021 (11,9 miljoen). Toch steeg de gemiddelde prijs per karaat van die export tot 119 dollar in het tweede kwartaal van 2022, tegenover 91 dollar in dezelfde periode van 2021, aldus de statistieken.
Diamantanalist Edahn Golan denkt dat dit kan wijzen op een selectievere verkoop: “In plaats van goederen per pakket te verkopen, verkopen ze alleen de goederen die mensen nodig hebben.”
Hij merkt op dat de stijgingen voor Rusland veel kleiner waren dan die van andere producenten: De Beers’ verkoop in de eerste helft van 2022 steeg met 24% ten opzichte van het voorgaande jaar, en de gemiddelde prijs per karaat steeg met 58%.
Toch laten de statistieken zien dat “de Verenigde Staten de vraag naar Russische goederen niet hebben stopgezet”, zegt Golan. “Het geld wordt gewoon omgeleid.”
Dat blijkt uit de KP-gegevens. De grootste bestemming voor de Russische diamantexport in het tweede kwartaal van 2022 was de Europese Unie, die voor 669,5 miljoen dollar aan goederen ontving, tegen 439 miljoen dollar in het eerste kwartaal. Het overgrote deel daarvan werd waarschijnlijk verscheept naar Antwerpen.
Ook in het tweede kwartaal van 2022 steeg de Russische diamantexport naar Armenië tot 6,9 miljoen dollar; in het eerste kwartaal was dat 20.740 dollar. De export naar Wit-Rusland, een andere Russische bondgenoot, bedroeg 2,8 miljoen dollar in het eerste kwartaal en 12,4 miljoen dollar in het tweede.
“Dat is heel vreemd,” zegt Golan. “Er is niet veel productie in Wit-Rusland, hoewel er wel wat in Armenië is. Wit-Rusland lijkt een doorvoerpunt.”
Tot de exportbestemmingen voor diamant in het tweede kwartaal behoorden ook de Verenigde Arabische Emiraten, die voor 241,6 miljoen dollar aan Russische ruwe diamant invoerden, India, dat 182,4 miljoen dollar ontving, en China, voor 1,2 miljoen dollar. Al deze cijfers betekenen een daling ten opzichte van het eerste kwartaal.
Andere markten sloten hun deuren. In het eerste kwartaal van 2022 stuurde Rusland de Verenigde Staten $7,8 miljoen aan ruw materiaal. In het tweede kwartaal van 2022 is dat cijfer gedaald tot nul. Amerikaanse sancties, kort na de invasie ingesteld, verbieden Amerikaanse bedrijven rechtstreeks zaken te doen met Russische diamantverkopers.
Er was ook geen directe Russische diamantuitvoer naar Israël, Singapore en Zwitserland in het tweede kwartaal. Alle drie ontvingen zij uitvoer in het eerste kwartaal.
De statistieken wijzen op een lichte stijging van de Russische diamantproductie in de eerste helft van 2022. In die periode produceerde het land 20,3 miljoen karaat, ter waarde van 1,7 miljard dollar. In de eerste helft van 2021 produceerde het 20,1 miljoen karaat, ter waarde van 1,3 miljard dollar.
Diamantanalist Paul Zimnisky waarschuwt dat KP-cijfers niet altijd betrouwbaar zijn, hoewel hij toevoegt dat hij ze liever wel dan niet heeft.
Over het geheel genomen zijn de cijfers “geen goed teken voor de reputatie van de internationale juwelenindustrie en de grotere zaak van de democratie in Oekraïne“, zegt Sara Yood, plaatsvervangend algemeen adviseur van het Jewelers Vigilance Committee.
“Ik ben blij dat de impact van het verbod van de Verenigde Staten nu zichtbaar wordt, maar het lijkt erop dat die karaten naar elders zijn gestuurd, waaronder een aanzienlijke stijging naar de Europese Unie. Als ik de Verenigde Staten en de Europese Unie was en naar deze gegevens keek, zou ik me grote zorgen maken en nog meer gemotiveerd zijn om te werken aan het sluiten van de aanzienlijke pijplijn voor transformatie waardoor diamanten van de Russische Federatie op de Amerikaanse markt terechtkomen.“
