Afbeelding: Tom Neys – LinkedIn.com
Sinds Tom Neys in november bij de Belgische brancheorganisatie AWDC in dienst trad, had hij de weinig benijdenswaardige taak om de wereld ervan te overtuigen dat België na de invasie van Oekraïne Russische diamanten moet blijven importeren. (Russische diamanten zijn uitgesloten van sancties in de Europese Unie, maar niet in de VS).
Kunt u uitleggen waarom u dat belangrijk vindt en waarom u vindt dat mensen zoals de Kimberley Process Civil Society Coalition het bij het verkeerde eind hebben als we zeggen dat mensen geen Russische diamanten moeten kopen?
Tom Neys: “Ik verdedig geen Russische diamanten. Ik verdedig het recht van bedrijven om te kiezen wat ze met hun bedrijf doen.
Ten eerste is er het legale aspect. In Europa is het perfect toegestaan en legaal om deze diamanten te verhandelen.
Ten tweede, is dit ethisch gezien een gecompliceerde situatie. Het mes snijdt aan twee kanten. Als je de verkoop van Russische diamanten in Antwerpen stopzet, heeft dat een impact op het leven en de bestaansmiddelen van duizenden mensen.
Als we in totaal stoppen met de handel in Russische diamanten, dan verstoor je de markt. En dat is nooit goed. Ik denk niet dat het aan de handelscentra is om te beslissen hoe je een markt gaat verstoren.
Het derde punt is dat als we hiermee stoppen, we weten dat veel meer diamanten naar andere handelscentra zullen gaan of rechtstreeks zullen worden verhandeld. Als je helemaal stopt met de handel in Russische diamanten, creëer je een nieuwe zwarte markt en gaan we 20 jaar terug in de tijd, terug naar een situatie waarin we geen controle hebben over wat er gebeurt. En dat is wat we absoluut willen vermijden. Het is beter om controle te hebben en te zien hoe we de situatie kunnen oplossen dan alles weg te gooien.”
U zei dat het legaal is om Russische diamanten in Europa te importeren. Maar dat is iets waarvoor de Belgische industrie, naar ik heb begrepen, bij de EU heeft gelobbyd. Klopt dat?
Tom Neys: “Wij lobbyen niet. Zelfs voor het conflict begon, heb ik verschillende interviews gegeven waarin we heel duidelijk onze mening over sancties hebben gegeven.
De Europese Unie heeft een filosofie over hoe ze sancties implementeert. Toen Oekraïne werd binnengevallen, werd besloten alleen sancties toe te passen wanneer de gevolgen voor de tegenstander groter zouden zijn dan voor jezelf. Als je geen effect hebt op de tegenstander, dan is dat niet eens een sanctie, dan doe je eigenlijk niets. En dan lieg je gewoon tegen de mensen en zeg je: “Hé, we proberen iets te doen.” Maar je doet eigenlijk niets.”
U hebt gezegd dat als deze diamanten niet naar Antwerpen gaan, ze naar Dubai zullen gaan, dat “zijn deuren openzet voor Russische oligarchen“. Maar zelfs als ze wel naar Dubai gaan, wat volgens mij nu toch al het geval is, stopt u de handel misschien niet, maar maakt u die op zijn minst moeilijker. Er moet een reden zijn waarom bedrijven Antwerpen als hun eerste keuze beschouwen.
Tom Neys: “Natuurlijk, want dit is een relatie business. Bedrijven willen in Antwerpen zijn. Waarom? Omdat het een goede markt is, je krijgt de beste waarde voor je product. Het is heel eenvoudig.”
Ik heb vaak gehoord dat Antwerpen niet noodzakelijk kan concurreren met alle dingen die Dubai doet. Waarom onderscheidt Antwerpen zich niet als het meer ethische centrum, te beginnen hiermee?
Tom Neys: “Ik denk dat dat precies is wat we aan het doen zijn. Russische diamanten op een sanctielijst zetten zal een averechts effect hebben. Wij denken op lange termijn, niet op korte termijn. We willen ervoor zorgen dat onze industrie de komende 20 jaar transparant blijft. En het probleem is dat als je deze veranderingen doorvoert, je een situatie creëert waarin je geen controle hebt over wat er over 20 jaar zal gebeuren. En dat is erg gevaarlijk.”
Maar laten we het hebben over de korte termijn, want het is duidelijk dat er op dit moment mensen worden gedood in Oekraïne. De Russische regering bezit een derde van de dominante mijnbouwer, dus Russische diamanten dragen direct bij aan de oorlog. Als je de wreedheden in Oekraïne ziet, geeft dat je dan geen aarzeling?
Tom Neys: “Het doet ons allemaal nadenken. Het maakt geen verschil, in de zin van wat onze verantwoordelijkheid is. En ik geloof helemaal in de kracht van de consument. Ik ben hier niet om Russische diamanten te pushen. Ik zeg, laat de consument hierover beslissen. En dat is iets waar bedrijven nu een kans hebben om partij te kiezen.
Maar wat ik ook zeg is, geef deze bedrijven de kans om zich aan te passen. Als u morgen sancties oplegt, moeten die binnen 24 uur worden uitgevoerd. Bedrijven zullen vastzitten.
Wat wij willen is dat bedrijven de kans krijgen om te zeggen: “Hé, de consument wil iets heel anders. Oké, laten we dat doen. Laten we nieuwe leveranciers zoeken. Laten we nieuwe contracten vinden, nieuwe diamanten.”
We moeten gaan geloven in de kracht van de consument. De consument is intelligent genoeg om beslissingen te nemen. Het enige wat ze nodig hebben is meer informatie. En daar ontbreekt het ons vandaag aan.”
Laten we het over de consument hebben. Ik denk dat we het allemaal eens zijn, tenminste in de Verenigde Staten en Europa, is er een algemene afkeer tegen de Russische invasie. Amerikanen goten Russische wodka door de gootsteen.
Tom Neys: “Consumenten willen diegenen treffen die in deze oorlog echt iets fout doen. Ze willen Poetin raken, ze willen de oligarchen raken die van deze oorlog profiteren.”
Denk je niet dat sommige van die mensen betrokken zijn bij Alrosa? De CEO van Alrosa, Sergei Ivanov, is de zoon van Poetins voormalige stafchef.
Tom Neys: “Ik denk niet dat je op dit moment kunt zeggen dat hij betrokken is bij het conflict. Dat is iets waar ik geen uitspraken over kan doen.”
Maar denk je niet dat de meeste consumenten een bedrijf dat zo verbonden is met de Russische regering niet zouden willen steunen? Het bezit een belang van een derde.
Tom Neys: “De consument moet geïnformeerd worden. Dat is absoluut waar. Ik zeg voortdurend dat we meer moeten doen om de consument te laten weten waar diamanten vandaan komen.
Maar de consument moet de waarde van deze informatie kennen. Een goed voorbeeld van hoe snel je een industrie kunt veranderen is te vinden in Europa. Op een bepaald moment moest elke wasmachine een klein energielabel hebben. Is het een A, B, C? Binnen een jaar was deze hele bedrijfstak compleet veranderd. Omdat consumenten een makkelijke manier hadden om te weten of een wasmachine goed is voor het milieu. Dus, als ik een E wasmachine koop, zal hij goedkoper zijn, maar als ik hem tweedehands verkoop, zal ik er geen geld voor krijgen. En hij zal meer elektriciteit verbruiken en veel meer water aanzuigen dan een wasmachine met een hogere waardering.”
Binnen een jaar was er totale verandering. Alleen al door de consument op een onafhankelijke manier te informeren, waar hij informatie kon krijgen, veranderde hij zijn gedrag. Ik denk dat dat de weg is die we moeten inslaan.”
Hoe groot is de kans dat Alrosa op dit moment wordt gesanctioneerd zoals in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten?
Tom Neys: “Ik zie het niet zo evolueren, gewoon omdat ik denk dat de meeste mensen er nu van overtuigd zijn dat het het probleem niet oplost, niet economisch. niet ethisch.
Laten we niet naïef zijn om te denken dat als we deze diamanten niet gaan verkopen, ze uiteindelijk toch niet verkocht zullen worden. Dus, je zult geen invloed hebben. En dan kun je je beter voelen dat je een ethisch standpunt innam. Maar hoe ethisch is een standpunt innemen als je geen impact hebt?
Ik hoor veel mensen zeggen: “Je moet in je eigen vlees kunnen snijden om de andere partij schade te berokkenen.” Maar in dit geval, berokken je geen schade aan Rusland. Alleen aan je eigen land.”
Als er EU-sancties zijn tegen Russische diamanten, zouden mensen dan niet kunnen zeggen: “Ik koop een diamant uit Antwerpen, dan heb ik meer zekerheid“?
Tom Neys: “Dat is nu al het geval. Handelsknooppunten moeten absoluut bepaalde normen hebben. En die standaard moet heel eenvoudig zijn. Ze moeten goede antiwitwas- en antiterrorismefinancieringscontroles hebben…
De juwelenindustrie zou moeten zeggen dat we niet kopen van handelscentra die niet voldoen aan bepaalde normen …. We hebben gezien wat er gebeurd is met de Financial Action Task Force die Dubai op de grijze lijst zet. Dat zijn wij niet; dat is algemeen bekend. Wij hebben gezegd dat er een verschil is in hoe wij onze export reguleren en hoe zij dat doen.”
Hoeveel Russische diamanten komen er binnen in Antwerpen? Van wat ik hoor, waren maart en april rustig, maar in mei begonnen ze weer verkocht te worden.
Tom Neys: “Ik weet het niet. Simpelweg omdat het Diamond Office gescheiden is van AWDC. We hebben geen toegang tot de gegevens van het kantoor, om privacyredenen.
De enige informatie die we hebben is van de straat. Mensen zijn erg stil over wat ze nu doen, omdat ze niet weten wat er gaat gebeuren.
Ik weet dat de zendingen erg langzaam gaan. Maar dat is typisch voor elke situatie vandaag. Alles moet drie keer gecontroleerd worden. Sommige bedrijven zijn heel voorzichtig in hun beslissingen, gezien de onzekerheid.
Is het correct om te zeggen dat u een beetje kritiek heeft gekregen op uw positie? Is dat moeilijk geweest?
Tom Neys: “Ik denk dat je het mis hebt. Als je alle stukjes van de puzzel bij elkaar legt, denk ik niet dat we een moeilijke positie verdedigen, in de zin van, je creëert geen oplossing met sancties, je creëert alleen maar meer problemen. Ik heb er geen probleem mee om het standpunt van Antwerpen te verdedigen.”
