Er is veel te doen geweest over het feit dat Russische diamanten die elders “ingrijpend zijn bewerkt” (d.w.z. geslepen en gepolijst) volgens de huidige sanctietekst de Verenigde Staten mogen binnenkomen, waardoor de huidige regelgeving met betrekking tot de Russische diamantsancties volgens sommigen “waardeloos” wordt.
Maar voor al diegenen die volhouden dat het “business as usual” is met Kremlin-juwelen, is dat duidelijk niet het geval.
Van wat we horen (en er is een echt gebrek aan transparantie over dit onderwerp), is Alrosa – de diamantmijn bij uitstek in Rusland, die voor een derde in handen is van de Russische regering – nog steeds aan het delven en, in sommige gevallen, nog steeds aan het verkopen. Maar de maatregelen die de Verenigde Staten en andere landen na de Russische invasie van 24 februari in Oekraïne tegen Alrosa hebben genomen, hebben het vermogen van het bedrijf om producten te verhandelen ernstig belemmerd.
Alrosa heeft de veiling van april geannuleerd en is het niet van plan de reguliere toewijzingen vóór de zomer te hervatten. De website van het bedrijf vermeldt geen komende veilingen.
Het is zeer waarschijnlijk dat de verkoop van Alrosa is gedaald, misschien zelfs drastisch – vooral omdat er ook een vertraging van de markt was na de invasie. Maar er is geen officieel overzicht van hoeveel ze gedaald zijn. Vorige maand schortte Alrosa de publicatie van zowel zijn maandelijkse verkoopgegevens als zijn kwartaalresultaten op. Dat is niet iets wat een bedrijf doet als het goed gaat.
“Voor zover wij weten, houden ze de regelmatige zichten/verkopen tegen“, zegt Tom Neys, woordvoerder van Antwerp World Diamond Centre.
Er zijn af en toe “on demand” verkopen naar Antwerpen, zegt hij, verwijzend naar “informele” communicatie.
“Russische goederen stromen nog steeds België binnen“, voegt hij eraan toe. “We weten wel dat goederen die worden aangekocht heel lang duren voor ze aankomen. Elke import zorgt voor heel wat extra controles, om ervoor te zorgen dat de goederen op hun bestemming geraken. Dat zorgt voor een moeilijk proces en dat betekent natuurlijk dat er extra risico’s aan verbonden zijn. Daardoor is het moeilijk te zeggen of en hoeveel het volume gedaald is.”
Een andere Antwerpse bron zegt echter: “Van wat ik hoor, komt er niets binnen. De Alrosa vertegenwoordigers in Antwerpen hebben een mooi nieuw kantoor en niets te doen.”
Pranay Narvekar, een in India gevestigde analist en hoofd van Pharos Beam Consulting, zegt: “Momenteel is er geen stroom van Russische diamanten naar India, vooral omdat Alrosa op de OFAC-lijst [Office of Foreign Assets Control] staat. Banken verwerken de betalingen niet.”
Bedrijven op de OFAC-lijst kunnen geen zaken doen in dollars of met bedrijven die in de VS gevestigd zijn. Bovendien is Rusland verbannen uit het internationale SWIFT-betalingssysteem.
“Er waren een paar zendingen die binnenkwamen, maar dat waren zendingen waarvoor de betaling in februari was verricht,” zegt hij. “Maar de fysieke zendingen zaten vast door het begin van het conflict.”
Verschillende internationale verladers willen geen goederen van Alrosa vervoeren, en zelfs als ze dat wel doen, willen de verzekeraars ze niet verzekeren.
“Sommige van de grotere bedrijven hebben andere manieren gevonden om ze te verschepen,” meestal via dure chartervluchten, zegt een andere bron. “De volumes zijn niet enorm, op geen enkele manier. De logistiek, verzekering, geen handel in Amerikaanse dollars, zijn allemaal problemen.”
Niet alleen zijn nieuwe Alrosa goederen, wegens de Russische diamantsancties, moeilijk te kopen, ze zijn ook niet zo gemakkelijk te verkopen, omdat veel kopers terugdeinzen.
“Amerikaanse detailhandelaren raken geen Russische goederen aan,” voegt een handelaar toe. “Als detailhandelaars hun leveranciers vragen te zweren dat ze die niet verkopen, dagen ze hen in feite uit om te liegen. En als ze erachter komen, is dat een probleem.”
Zegt een ervaren handelaar: “Russische goederen zijn giftig geworden.”
Wat wijst op een mogelijk PR probleem. Indische, Belgische en Israëlische handelaars die van Alrosa kopen, riskeren dat ze door de plaatselijke kranten worden geopenbaard. Dat is in Israël al gebeurd. Dat is minder een probleem in het Ruslandvriendelijke Dubai, dat weinig vrije pers heeft en over het algemeen wordt beschouwd als het diamantcentrum dat hier het meest te winnen heeft.
Narvekar merkt op dat eerdere sancties van de VS – tegen mijnen in Marange, Zimbabwe – geen grote gevolgen hadden voor de pijplijn. Maar deze keer ziet het er anders uit. In het verleden waren de Amerikaanse detailhandelaren niet bereid extra kosten te betalen voor het scheiden van goederen naar herkomst. Maar nu, beladen met geld en bezorgd over repercussies, doen ze dat misschien wel.
Dit alles leidt tot een mogelijk ernstige situatie voor Alrosa, dat ironisch genoeg net zijn beste jaar ooit achter de rug heeft. Er is sprake van dat het bedrijf zijn klanten krediet zou kunnen verlenen – iets waar diamantmijnen over het algemeen terughoudend tegenover staan – wat een aanzienlijke, en mogelijk riskante, onderneming zou zijn.
Het bedrijf zal “creatief moeten zijn in het aangaan van nieuwe klantrelaties en betalingsmogelijkheden,” zei Igor Kulichik, een voormalig financieel directeur van Alrosa, in een interview met Rough and Polished, een Russische publicatie.
Het is opvallend om te zien: Alrosa heeft jaren besteed aan het opbouwen van een eersteklas klantenlijst, om die vervolgens bijna van de ene dag op de andere te zien sneuvelen door een dwaze en barbaarse invasie.
Vorige week citeerde Reuters de Russische minister van Financiën, Anton Siluanov, die zei dat Alrosa wellicht zal beginnen met de verkoop aan Gokhran, het staatsfonds voor edelmetalen en edelstenen.
Dit zou het bedrijf een broodnodige helpende hand bieden; Gokhran deed een soortgelijk aanbod aan het begin van de COVID-19 pandemie – dat Alrosa uiteindelijk afwees, omdat de prijzen te laag waren. Destijds noemde een woordvoerder van Alrosa de verkoop door Gokhran “een laatste redmiddel“.
Het kan nu de beste optie zijn. Kulichik zei dat de Gokhran Alrosa ademruimte zou kunnen geven om “consequent aan al zijn verplichtingen te voldoen, de diamantproductie gedurende zes tot negen maanden op peil te houden en gedurende deze periode een nieuw verkoop-, betalings- en verrekeningssysteem op te bouwen“.
Het overeind houden van Alrosa zou echter een extra last betekenen voor de Russische regering, die geld nodig heeft voor haar invasie en ook krap bij kas zit.
Kulichik noemde ook een ander probleem dat Russische mijnbouwers kan schaden en dat misschien niet voor de hand ligt: Alrosa moet “nu al kanalen zoeken en opzetten voor de levering van kritieke reserveonderdelen“.
Dat komt omdat de meeste mijnbouwapparatuur nog steeds in het Westen wordt gemaakt, dat op dit moment niet aan Rusland verkoopt.
De andere Russische mijnbouwer, Grib, die traditioneel 10% van de productie van het land voor zijn rekening nam en gecontroleerd wordt door het staatsbedrijf VTB Bank, dat ook onder de sancties van de VS valt, heeft sinds februari geen goederen meer verkocht, zeggen bronnen.
Niemand van ons weet hoe lang de invasie van Rusland in Oekraïne zal duren. Maar als die aanhoudt, vindt Alrosa misschien een manier om de huidige regels te omzeilen. Maar tegen die tijd zijn er misschien andere maatregelen in voege.
Het spreekt voor zich dat juweliers en handelaars waakzaam moeten blijven. Er zijn dwingende redenen voor detailhandelaars in de VS om de best mogelijke praktijken toe te passen om er zeker van te zijn dat zij geen Russische goederen ontvangen.
Maar bij gebrek aan harde gegevens wijst al het beschikbare bewijsmateriaal (al dan niet anekdotisch) erop dat de sancties de verkoop van Russische goederen voorlopig aanzienlijk hebben vertraagd. Of ze helpen om hun ware doel te bereiken – het beëindigen van de oorlog – is veel moeilijker te zeggen.
