Met blockchain-technologie wil de diamantsector de twijfels over de herkomst van de stenen wegnemen. Maar dat is niet genoeg voor mensenrechtenorganisaties.
Dat is althans wat een paar dagen geleden in een artikel in de Zürichse Tages-Anzeiger werd geschreven. De Tages-Anzeiger is de eerste Zwitserse krant zonder politieke banden. Hoewel de krant politiek en economisch onafhankelijk is, wordt de politieke houding van de krant over het algemeen gekenmerkt als centrum-links.
Waarom deel ik dit kritische artikel hier? Niet omdat ik het eens ben met de strekking ervan. Maar omdat ik van mening ben dat we ons als bedrijfstak zeer bewust moeten zijn van de manier waarop we door kritische tegenstanders worden waargenomen. Dit met het doel om ons in staat te stellen onze zaken nog meer dan nu al het geval is op orde te brengen en een gevoel van echte zekerheid voor de eindconsument te creëren. Millennials en de volgende generatie consumenten – Gen Z – eisen nog nadrukkelijker vertrouwen en een ethisch gedrag.
Dit is het artikel
Diamanten hebben eigenlijk het beste verhaal dat je je maar kunt voorstellen: het gaat over een heel bijzondere gloed uit de diepte van de aarde, over de onvergankelijkheid van de momenten waarvoor ze worden geschonken. Maar dit verhaal bevat ook enkele donkere hoofdstukken, zoals het woord “bloeddiamant” aangeeft. Hoe kan de koper er dan zeker van zijn dat het juiste verhaal wordt geschonken?
“Vandaag de dag willen klanten steeds meer duidelijkheid“, zegt Oliver Dünkel, die het bedrijf in Duitsland runt voor Facet Barcelona, één van de grootste Europese juwelenfabrikanten. “Ze willen het weten: Waar komen mijn vlees, mijn groenten, mijn diamanten vandaan?”
Ieder verhaal telt
Het antwoord van het bedrijf op de vraag hoe “duurzame luxe” kan slagen, is het verhaal van elke afzonderlijke diamant te vertellen. Het digitale platform van Diamond Byway geeft aan waar de steen die u wilt kopen vandaan komt, door welke handen ze is gegaan. Een soort cv van de diamant. Alleen, het papier waarop de cv’s worden gedrukt, staat bekend als geduldig.
Achter Diamond Byway ligt “ultieme blockchain technologie“. Met behulp daarvan kunnen databases worden geprogrammeerd, zodat de ingevoerde waarden niet kunnen worden gemanipuleerd. En niet alleen Facet Barcelona ziet hierin de toekomst van het kopen van diamant. Ook De Beers, ’s werelds grootste producent en handelaar in diamant, ontwikkelt momenteel een blockchain database voor haar stenen.
Bij Diamond Byway begint de geschiedenis van de steen in een mijn in Rusland of in Afrika. Foto’s van het pakket ruwe diamant en een bijbehorend certificaat moeten bewijzen dat alles in orde is. Daarna worden de stenen meestal naar India gestuurd, waar elf op de twaalf diamanten wereldwijd worden verwerkt. Een video toont de geselecteerde steen uit het pakket van alle kanten. Tot slot wordt alles bekroond met een certificaat van het Gemological Institute of America, dat de kwaliteit van de steen kwantificeert aan de hand van verschillende categorieën.
Er wordt “valse zekerheid” overgebracht
Dus aan het begin en het einde van de digitale wereldreis, die bedoeld is om vertrouwen te vervangen door transparantie, zijn er twee stukken papier die je wederom moet vertrouwen. Politiek wetenschapper Anne Jung ziet de problemen met het certificaat aan het begin. Ze werkt voor de mensenrechtenorganisatie Medico International en heeft de stad Koidu in Sierra Leone, Afrika, bezocht. Daar worden diamanten gedolven door middel van explosies – midden in de stad: rotsen vliegen rond, raken voetgangers die niet snel genoeg dekking konden vinden, slaan door daken heen, dan komt er stof op de stad terecht en veroorzaakt zo ademhalingsproblemen.
Voor de ruwe diamanten die op deze manier het aardoppervlak bereiken, kan het mijnbouwbedrijf nog steeds het certificaat verkrijgen dat het begin van de Diamond Byway reis markeert. Het getuigt van de naleving van het zogenaamde Kimberley-proces, dat bedoeld is om de handel in “bloeddiamanten” te stoppen. Echter, alleen die stenen waarmee rebellen oorlogen tegen overheden financieren zijn uitgesloten. Als de regeringen zelf de schurken zijn of als de diamantwinning ten koste gaat van mens en natuur, kunnen de stenen internationaal worden verhandeld.
Het systeem van certificaten geeft consumenten een “vals gevoel van veiligheid over waar hun diamanten vandaan komen“, bekritiseert de mensenrechtenorganisatie Impact, die het Kimberley-proces in 2017 uit protest verliet. Ook de organisatie Global Witness heeft in 2011 het Kimberley-proces verlaten, omdat het “een cynisch, commercieel certificeringssysteem” is geworden waarachter de industrie zich verschuilt.
Dit is een probleem voor de diamantsector, want sinds enkele jaren circuleert de slogan van een vijfde C in de industrie als kwaliteitskenmerk van een diamant. De klassieke vier C’s verwijzen naar de steen zelf, ze staan voor Color, Clarity, Cut en Carat. De vijfde C moet staan voor Confidence (vertrouwen).
C’s voor mensenrechten
Het initiatief “Fair Trade in Gems and Jewelry” maakt ook reclame met vijf Cs. De laatste letter van de vijf C’s staat echter niet voor een abstracte waarde, maar voor conflictvrij (geen financiering van oorlogen), kinderarbeidvrij (child labour free) en corruptievrij. Het werd opgericht als een unie van mijnbouwingenieurs, geologen en edelsteenexperts die een eerlijke en duurzame productieketen wilden opbouwen die de klassieke diamantindustrie omzeilt.
Voor Fair Trade in Gems and Jewelry zal de geoloog Thomas Siepelmeyer verslag uitbrengen. Helaas is het momenteel onmogelijk om ruwe diamant te bemiddelen sinds een mijnbouwcoöperatie in Lesotho, Afrika, is opgeheven, zegt hij. “Volgens onze criteria is er momenteel geen bron die volledig kan worden aanbevolen.”
Ook Anna-Mieke Anderson stond voor dit dilemma. Volgens haar eigen verklaringen is de Amerikaan een ondernemer, filantroop en moeder. Toen ze erachter kwam onder welke omstandigheden haar verlovingsring waarschijnlijk was ontstaan, ging ze op zoek naar stenen die ze met een zuiver geweten kon dragen – en vond er geen. “Ik realiseerde me dat de enige optie een door de mens gemaakte diamant zou zijn.” Haar bedrijf Mia Donna, opgericht in 2005, is nu een toonaangevende leverancier van sieraden die gebruik maakt van in het laboratorium geproduceerde stenen.
“Real is Rare” vs. lab stenen
Lange tijd waren “synthetische diamanten” melkachtig geel en werden ze als ongeschikt voor juwelen beschouwd. Intussen kunnen alleen deskundigen de verschillen onder de microscoop zien. En het beeld is ook veranderd sinds Lady Gaga of Penélope Cruz, bijvoorbeeld, synthetische sieraden droeg op de rode loper. Volgens Paul Zimnisky, een gerenommeerd analist van de diamantmarkt, kwam in 2016 slechts één procent van de ruwe diamanten uit een laboratorium. Ondertussen, zegt hij, is het al twee tot drie procent van de markt van 14 miljard dollar.
De branche verdedigt zich, daarom is de Diamond Producers Association de campagne “Real is Rare” gestart. Het gebruik van blockchain technologie moet ook gezien worden als onderdeel van deze strategie. Elke steen krijgt zijn eigen persoonlijke levensverhaal dat de wereld rond leidt, helemaal terug naar de mijn in een exotisch land – dit brengt authenticiteit over. Het verhaal van een “synthetische diamant” daarentegen leidt meestal naar het industrieterrein van een Noord-Amerikaanse stad en eindigt in een laboratorium.
