Onder druk van NGO’s en de media streeft de handel in natuurlijke diamant steeds meer naar duurzame ontwikkeling.
De film Blood Diamond uit 2006, geregisseerd door Leonardo Di Caprio, onthulde een verzameling gewetenloze figuren die zich met gemak een weg baanden door de burgeroorlog die eind jaren negentig Sierra Leone teisterde. De collusie tussen de handel in natuurlijke diamant en militaire privébedrijven werd met verontrustende nauwkeurigheid aan het licht gebracht. De speelfilm eindigde met de ondertekening van het Kimberley-proces, dat in 2003 leidde tot de lancering van een internationaal certificeringssysteem voor diamanten.
Vijftien jaar na de release van de film laat de mijnindustrie een heel ander gezicht zien. Zeven grote mijnbouwgroepen – waaronder de Anglo-Australische leider Rio Tinto, het Anglo-Afrikaanse De Beers en het Russische Alrosa – hebben besloten het woord te nemen. Samen financieren zij de Natural Diamond Council. Deze entiteit heeft tot taak de betrouwbaarheid aan te tonen van de ecologische verbintenissen die zijn aangegaan door deze zeven reuzen, die in hun eentje 85% van de wereldproductie van ruwe diamant voor hun rekening nemen. Deze productie vindt hoofdzakelijk plaats in zuidelijk Afrika (met name Botswana), Canada, Rusland en Australië.
“Mijnbouwgroepen hebben de laatste 15 jaar echt de tijd genomen om zichzelf in vraag te stellen. Hun praktijken zijn nu revolutionair,” zegt Mina El Hadraoui, die aan het hoofd staat van de Franse afdeling van de Natural Diamond Council. “We zitten niet meer in het patroon van groepen die diamanten prospecteren en winnen en dan vertrekken om ze te verkopen zonder zich om iets anders te bekommeren. Deze bezinning leidt tot de ontwikkeling van procedures die de impact van mijnbouwactiviteiten op de natuur beperken en tegelijk de economische groei in de producerende landen bevorderen.” Hoe kan dit? Door het scheppen van werkgelegenheid te stimuleren, door de bouw van ziekenhuizen, scholen en wegennetten te bevorderen en door grootschalige sociale programma’s te ontwikkelen. “Wat de bijdrage aan de lokale gemeenschappen betreft, brengt de diamantmijnindustrie elk jaar 10 miljard dollar op.”
De De Beers Group, ’s werelds grootste diamantproducent naar waarde, is de meest welsprekende woordvoerder voor deze mea culpa-achtige goodwill. Dit diamantbedrijf, opgericht in 1888, onthulde een uitgebreid plan voor duurzame ontwikkeling, gericht op het optimaliseren van de positieve impact van diamanten, van hun ontdekking tot hun commercialisering. Dit plan omvat twaalf doelstellingen die in de komende tien jaar moeten worden bereikt. Tegen 2030 zal de groep met name 10.000 vrouwelijke ondernemers ondersteunen en 10.000 meisjes betrekken bij Stim (wetenschap, technologie, engineering en wiskunde). “Dit programma is een centraal element van onze bedrijfsstrategie,” belooft Bruce Cleaver, CEO van de De Beers Group.
De inzet is hoog. De handel in natuurlijke diamant wordt door een nieuwe generatie consumenten uitgedaagd om sterke strategieën voor duurzame ontwikkeling te implementeren, maar moet ook het hoofd bieden aan het offensief van nieuwe marktspelers: merken die synthetische diamant promoten (een steen die in een laboratorium wordt vervaardigd), vaak voorgesteld als een ecologisch alternatief voor natuurlijke stenen, ten koste van een zekere verwarring op het gebied van de terminologie. “Gekweekte diamanten bestaan niet“, herinnert de vereniging Collectif Diamant, die wijst op het misbruik van deze dubbelzinnige term. “De synthetische vermelding is verplicht wanneer het gaat om een steen waarvan de vervaardiging geheel of gedeeltelijk door de mens is veroorzaakt.” Als de beruchte “conflictdiamant” definitief zijn tijd heeft uitgezeten, is de strijdbijl tussen de natuurlijke diamantindustrie en de synthetische diamantindustrie nog niet helemaal begraven.
